Plastic soep in de Waddenzee
Hoe groot is het en wat is de oplossing?
Wad van Waarde zet zich in voor een plasticvrije Waddenzee. We bedenken, ontwerpen en maken duurzame en gezonde alternatieven. Omdat het tijd is voor verandering en om te helpen voorkomen dat er nieuw plastic bijkomt. Ontdek hier meer over de plastic soep is en waarom het hard nodig is om minder plastic in omloop te hebben.
We delen kennis vanuit de wetenschap en delen inzichten van professionals die dagelijks bezig zijn met het behoud van de Waddenzee. Eerst nemen we je mee in een quickscan van de Waddenacademie en daarna lees je hoe Nienke en Ellen aankijken tegen de plastic soep.
Onderzoekers over plastic in de Waddenzee
Een quick scan van de Waddenacademie
Recentelijk heeft de Waddenacademie een quickscan gepubliceerd over plastic in de Waddenzee met behulp van wetenschappers Bram van Duinen, Erik van Sebille, Bart Koelmans en Annemarie van Wezel. Hieronder een aantal punten samengevat:
Herkomst van plastic in de Waddenzee
Plastic in de Waddenzee komt voornamelijk uit drie bronnen: de kust (ongeveer 60%), rivieren (12%), en visserij (18%). De Noordzee stroomt tegen de klok in, wat betekent dat veel plastic vanuit het zuidwesten de Waddenzee binnenkomt. Belangrijke rivieren die plastic aanvoeren zijn de Eems, Wezer, Elbe, en IJssel. Lokaal onderzoek, zoals op het eiland Griend, toont aan dat de belangrijkste afvalcategorieën consumentenafval, visserijafval, en tijdelijk natuurherstelmateriaal zijn. Een groot deel van het plastic in de Waddenzee is afkomstig uit Nederland.
Verschillende soorten plastic
De soorten plastic die in de Waddenzee worden aangetroffen, variëren van macroplastics (groter dan 5 mm) tot microplastics (tussen 1 mm en 5 mm) en nanoplastics (kleiner dan 1 mm). Macroplastics fragmenteren door blootstelling aan weersomstandigheden, golven en bodemwrijving. De meest voorkomende polymeren zijn polyethyleen (PE*), polypropyleen (PP**), en andere kunststoffen die verantwoordelijk zijn voor 80% van de Europese vraag. Deze fragmenten vormen het grootste deel van de plasticdeeltjes in de oceanen.
Ecologische impact van plastic
De ecologische impact van plastic is aanzienlijk. Macroplastics kunnen dieren verstikken of verwonden, terwijl micro- en nanoplastics door kleinere organismen worden ingeslikt, wat kan leiden tot verstoring van groei, gedrag, en reproductie. Bovendien kunnen deze plastics toxische stoffen bevatten of binden, die vervolgens via de voedselketen in het ecosysteem terechtkomen. Hoewel de exacte ecologische gevolgen in de Waddenzee nog niet volledig bekend zijn, wordt aangenomen dat toenemende plasticconcentraties onvermijdelijk leiden tot negatieve effecten op het milieu.
Minder plastic
Om plasticvervuiling in de Waddenzee te verminderen, zijn zowel preventieve als opruimmaatregelen nodig. Preventie kan bijvoorbeeld door betere afvalbeheer in de visserij en strengere regelgeving voor kustactiviteiten. Opruimen kan door traditionele methoden zoals strandopruimacties, en innovatieve technieken zoals plastic-stofzuigers of het gebruik van mosselen om microplastics uit het water te filteren. Hoewel deze technieken veelbelovend zijn, moet hun effectiviteit nog verder worden onderzocht voordat ze op grote schaal kunnen worden toegepast. Preventie blijft echter de meest efficiënte manier om de ecologische impact van plasticvervuiling te beperken.
* van PE worden bijvoorbeeld plastic zakjes, flesjes, luiers en maandverband gemaakt
** van PP wordt bijvoorbeeld gebruikt voor speelgoed, mondkapjes, meubels en flesjes
